1968 թուա­կան: Ե­գիպ­տո­սի մէջ Հա­մազ­գայի­նի հիմ­նադ­րու­թե­նէն 40 տա­րի­ներ ետք:

 

Քա­նի մը հա­յաբ­նակ գա­ղութ­նե­րու թի­ւը սկ­սած էր աճ ար­ձա­նագ­րել, մինչ ու­րիշ­ներ՝ նօս­րա­նա­լու ճամ­բուն վրայ կը գտ­նուէին: Քա­լի­ֆոր­նիոյ Լոս Ան­ճե­լը­սը սկ­սած էր հետզ­հե­տէ աւե­լի հա­յա­հոծ դառ­նալ եւ հայ մշա­կոյ­թով գօտեպն­դուե­լու, ապ­րե­լու, գո­յա­տե­ւե­լու պա­հան­ջը օրէ օր աւե­լի ցայ­տուն կը դառ­նար: Առ այս, Հայ մշա­կոյ­թի հանդէպ սէր տա­ծող ու անով շն­չող հայ բա­րե­կամ­ներ կը մէկ­տե­ղուին ու եր­կար խորհր­դակ­ցե­լէ ետք, կը մտադ­րեն տար­բեր գա­ղութ­նե­րու մէջ ար­դէն իսկ մշա­կու­թային գոր­ծու­նէու­թիւն տա­նող խմ­բակ­նե­րով Հա­մազ­գային Հայ Մշա­կու­թային Ըն­կե­րակ­ցու­թեան մաս­նա­ճիւղ մը հիմ­նել Լոս Ան­ճե­լը­սի մէջ:

 

­Բա­րեն­պա­տակ ու կա­ռու­ցո­ղա­կան ծրա­գիր մը ան­պայ­ման կը հաս­նի իր նպա­տա­կին: Մշա­կու­թա­սէր այս խըմբա­կը խորհր­դակ­ցա­կան իր վեր­ջին հան­դի­պու­մին՝ 1968 Դեկ­տեմ­բե­րի սկիզ­բը, գործ­նա­կան առա­ջին քայ­լը կ’առնէ եւ կը նշա­նա­կէ առ­ժա­մեայ յանձ­նա­խումբ մը, որուն առաջ­նա­հերթ պար­տա­կա­նու­թիւնն էր՝ մշա­կել միու­թեան ծրա­գիրն ու կա­նո­նա­գի­րը, ապա՝ նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­ներ տա­նիլ ընդ­հա­նուր ան­դա­մա­կան ժողով մը գու­մա­րե­լու հա­մար:

 

Ծ­րա­գիր-Կա­նո­նա­գի­րի սե­ւա­գիր մը պատ­րաս­տե­լէ ետք, այս յանձ­նա­խում­բը ժո­ղո­վի կը հրա­ւի­րէ գա­ղու­թին ծա­նօթ դէմ­քերն ու մշա­կու­թա­սէր բա­րե­կամ­նե­րը: Ծա­նօ­թաց­ման եւ Հա­մազ­գայի­նի հիմ­նադ­րու­թեան առա­ջին ժողով-հա­ւա­քը տե­ղի կ’ու­նե­նայ 21 Փետ­րուար 1969­-ի­ն, 1501 Venice Blvd. Los Angeles հաս­ցէագ­րուած՝ Լոս Ան­ճելը­սի Հայ Կեդ­րո­նի սրա­հէն ներս:

 

13 Ապ­րիլ 1969­-ի­ն, նոյն կեդ­րո­նէն ներս կը կա­յա­նայ ­մաս­նա­ճիւ­ղի ան­դրա­նիկ ան­դա­մա­կան ժո­ղո­վը՝ 110 անդամ­նե­րու ներ­կա­յու­թեամբ: Ժո­ղո­վի բա­ցու­մին՝ տոքթ. Վա­հէ Չիւ­րիւ­քեան ներ­կա­նե­րուն կը փո­խան­ցէ «Հա­մազգային­»ի նպա­տակն ու ի գործ դրուե­լիք ծրա­գիր­նե­րը, իսկ Բաբ­գէն Սա­սու­նին կը զե­կու­ցէ մին­չեւ ընդ­հա­նուր ժո­ղովի կա­յա­նա­լը տե­ղի ու­նե­ցած խորհր­դակ­ցա­կան հան­դի­պում­նե­րու մա­սին, ուր­կէ ծնունդ կ’առ­նէ Լոս Ան­ճե­լը­սի Համազ­գայի­նի մաս­նա­ճիւ­ղը եւ կը մշա­կուի ու բա­ւա­կան կը բիւ­րե­ղա­նայ անոր Ծրա­գիր-Կա­նո­նա­գի­րի նա­խա­գի­ծը:

 

Այ­նու­հե­տեւ, Լոս Ան­ճե­լը­սի մաս­նա­ճիւ­ղի Ընդ­հա­նուր ժո­ղո­վը կ’ընտ­րէ 1969-1970 տա­րեշր­ջա­նի իր ան­դրա­նիկ
վար­չու­թիւ­նը, ապա անոր դի­ւա­նը հե­տե­ւեալ ձե­ւով.-

 

    • ­Տոքթ. Վա­հէ Չիւ­րիւ­քեան – Նա­խա­գահ
    • Պրն. Բաբ­գէն Սա­սու­նի – Փոխ Նա­խա­գահ եւ Քար­տու­ղար
    • Պրն. Պետ­րոս Ալա­հայ­տոյեան – Քար­տու­ղար
    • ­Տոքթ. Հրայր Աթի­կեան – Քար­տու­ղար (ա­նգ­լե­րէ­նով)
    • Պրն. Պար­գեւ Մկր­տի­չեան – Գան­ձա­պահ

 

­Տեարք Յա­կոբ Ին­ճե­ճի­կեան, Արա Մա­նաշ, Յա­կոբ Ման­ճի­կեան, Յա­կոբ Մել­քո­նեան եւ Զոհ­րապ Շամ­մա­սեան՝
Խորհր­դա­կան­ներ:

 

Այս վար­չա­կան կազ­մը իր գոր­ծու­նէու­թիւ­նը շա­րու­նա­կած է 1970-1971 տա­րեշր­ջա­նին եւս:

 

1970­-ա­կան­նե­րէն մին­չեւ 80­-ա­կան թուա­կան­նե­րը, Մի­ջին Արե­ւել­քի ու Պարս­կաս­տա­նի քա­ղա­քա­կան եւ
տնտե­սա­կան ծա­նօթ տագ­նապ­նե­րու հե­տե­ւան­քով, հա­յա­հոծ այս գա­ղութ­նե­րու հայոր­դի­նե­րը մե­ծաւ մա­սամբ հաս­տա­տուե­ցան Արեւմ­տեան Ամե­րի­կա եւ գա­ղու­թին կազ­մա­կեր­պու­մը դար­ձու­ցին հրա­մա­յա­կան:

 

1980­-ի­ն, Կեդ­րո­նա­կան վար­չու­թեան թե­լադ­րու­թեամբ, Գուր­գէն Գա­սա­պեան խորհր­դակ­ցա­կան ժո­ղով­նե­րու կը հրա­ւի­րէ մինչ այդ գոր­ծող մաս­նա­ճիւ­ղե­րը: 12 Յու­նուար 1981­-ին գու­մա­րուած եր­րորդ խորհր­դակ­ցա­կան ժողո­վին կը յայ­տա­րա­րուի առա­ջին Շր­ջա­նային վար­չու­թեան նշա­նա­կո­վի կազ­մը, որուն ատե­նա­պե­տու­թիւ­նը կը ստանձ­նէ Գուր­գէն Գա­սա­պեան: Աւե­լի ուշ, նշա­նա­կո­վի այս վար­չու­թեան հրա­ւէ­րով, կը գու­մա­րուի Առա­ջին Պատգա­մա­ւո­րա­կան ժո­ղո­վը, որուն ներ­կայ կ’ըլ­լան 40 պատ­գա­մա­ւոր­ներ եւ 7 մաս­նա­ճիւ­ղե­րէ լիազօր ներ­կա­յա­ցու­ցիչներ: (Վար­չու­թեանց ցան­կե­րը տես­նել յա­ջորդ էջե­րով):

 

­Հիմ­նա­դիր ու յա­ջոր­դող Շր­ջա­նային վար­չու­թիւն­նե­րը ան­նկուն ջան­քե­րով կազ­մա­կեր­պած են փա­ռա­տօ­ներ,
յո­բե­լե­նա­կան հան­դի­սու­թիւն­ներ, գիր­քե­րու հրա­տա­րա­կու­թիւն­ներ: Գո­յու­թիւն ու­նե­ցող՝ Լոս Ան­ճե­լը­սի (1968), Սան Ֆրան­սի­քոյի (1974) եւ Կլեն­տէյ­լի (1976) մաս­նա­ճիւ­ղե­րու կող­քին, ծնունդ առած են Ֆրեզ­նոյի (1981), Հո­վիտի (Էն­սի­նօ 1982), Մոն­թե­պե­լոյի (1982-1995, վե­րա­կազ­մա­կեր­պուած 2019­-ի­ն), Փա­սա­տի­նայի (1985), Լա Քրեսէն­թայի (1992-2000, ապա՝ միացած Կլեն­տէյ­լի), Պըր­պէն­քի (1992-2000, ապա՝ միացած Կլեն­տէյ­լի) եւ Օրէնճ Քաուն­թիի (1993) մաս­նա­ճիւ­ղե­րը:

 

1978­-ին «Ա­նի» պա­րա­խում­բը կը միանայ Հա­մազ­գայի­նին. 1987­-ին կեան­քի կը կո­չուի երաժշ­տա­կան միաւո-
րը, որ ըն­դար­ձակ գոր­ծու­նէու­թիւն կը ծա­ւա­լէ շր­ջա­նէն ներս, ապա Արուես­տի ու Ար­դի, ինչ­պէս նաեւ հայ­կա­կան ժող-գոր­ծիք­նե­րու միաւոր­նե­րը, աւե­լի ուշ՝ Թա­տե­րա­կան (2001), Աւան­դոյթ­նե­րու (2002) միաւոր­նե­րը, որոնց գործօն ու որա­կեալ ներ­կա­յու­թեամբ գա­ղու­թը կ’ար­ձա­նագ­րէ մշա­կու­թային մեծ վե­րելք:

 

­Վե­րեւ նշուած վար­չա­կան թէ կազ­մա­կեր­պա­կան բո­լոր աշ­խա­տանք­նե­րը (փոր­ձեր, ժո­ղո­վա­տե­ղի) սկզբ­նա-
կան շր­ջա­նին կա­տա­րուած են յա­ճախ վար­չա­կան­նե­րու բնա­կա­րան­նե­րու, ապա եւ մին­չեւ օրս՝ հայ կեդ­րոն­նե­րու սրահ­նե­րու մէջ:

 

Համազգայինը՝ իր 55-րդ ամեակը կը տօնախմբէ հարստացած նոր ճիւղաւորումներով, երգչախմբային եւ
պարային պատանեաց նոր խումբերով, արուեստի եւ լեզուի նոր դասընթացքներով, սակայն՝ «անտուն», առանց իր սեփական կեդրոնը ունենալու: Այսուհանդերձ, հայահոծ այս շրջանի ներուժէն զօրացած, Համազգայինը անվհատ կամքով կը նայի գալիքին, իր յառաջիկայ գործունէութեան մէջ հրամայական դարձուցած մշակութային կեդրոնի ծրագիրն ու զայն Համազգայինի սեփականութիւնը դարձնելը:

 

Մենք յաւերժ ենք մեր մշակոյթով:

 

Եւ մշակոյթի մեր սեփական տունը երաշխի՛քն է մեր աւելի եւս ծաղկումին ու բարգաւաճման: